Napisali o egzekucji | Sierpień 2025

Problem niealimentacji nie maleje

Najnowszy raport Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor pokazuje, że na koniec maja 2025 r. zaległości alimentacyjne w Polsce wyniosły 16,8 mld zł, a ponad 291 tys. osób unika płacenia na dzieci. Średni dług przekracza 57,5 tys. zł – więcej niż roczne minimalne wynagrodzenie. Problem dotyczy głównie mężczyzn (94% dłużników), zwłaszcza w wieku 45–54 lat. Kobiety stanowią mniejszość – ok. 18 tys. osób.

Największe zadłużenie występuje w województwie mazowieckim (ponad 2,1 mld zł, średnio 65 tys. zł na osobę), następnie w śląskim i dolnośląskim. Najmniejsze zaległości mają województwa opolskie i podlaskie.

Niealimentacja to nie tylko naruszenie prawa, ale także poważny problem społeczny. Eksperci wskazują, że nawet egzekucja komornicza bywa nieskuteczna, dlatego coraz częściej wykorzystywany jest wpis do rejestru dłużników. Pociąga on za sobą kolejne konsekwencje: blokuje dostęp do kredytów, zakupów ratalnych czy umów abonamentowych, a dane dłużnika pozostają w bazie aż do całkowitej spłaty zobowiązania, co utrudnia funkcjonowanie zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.

Źródło: R. Kędzierski, Moralnie nieakceptowalny problem. Nowy raport o alimentach, Money.pl, 25.07.2025 r., dostęp online: www.money.pl [20.08.2025 r.].

Tablice alimentacyjne – chybiona odpowiedź na poważny problem

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało tablice alimentacyjne, które miały ujednolicić i ułatwić orzekanie świadczeń na dzieci. Przewidywały one wysokość alimentów w zależności od dochodu brutto zobowiązanego i liczby dzieci, jednak wywołały falę krytyki. Zastrzeżenia dotyczyły przede wszystkim przyjęcia wynagrodzenia brutto jako punktu odniesienia przy wyliczaniu alimentów netto, co w praktyce mogło prowadzić do sytuacji, w których zobowiązanemu zostawały na życie środki poniżej minimum egzystencji.

Eksperci podkreślają, że pomysł sam w sobie jest wartościowy – mógłby ograniczyć dowolność orzecznictwa i konflikty między rodzicami – lecz wykonanie okazało się wadliwe. Wskazywano na nieuwzględnienie różnorodnych form zatrudnienia, sytuacji majątkowej, kosztów życia w różnych regionach oraz obowiązków wobec innych dzieci. Po licznych głosach sprzeciwu tablice zostały usunięte ze stron resortu, a władze zapowiedziały ich ponowną analizę i konsultacje.

Źródło: P. Szymaniak,  Krótki żywot tablic alimentacyjnych. Zniknęły ze stron Ministerstwa Sprawiedliwości, Rp.pl, 25.07.2025 r., dostęp online: www.rp.pl [20.08.2025 r.].

Komornicy czekają na podwyżki opłat egzekucyjnych

Od sześciu lat opłaty egzekucyjne pozostają na tym samym poziomie, mimo że koszty prowadzenia kancelarii komorniczych systematycznie rosną. Inflacja, wzrost wynagrodzeń minimalnych oraz drożejące media i usługi powodują, że działalność wielu kancelarii staje się coraz mniej rentowna. Najtrudniej mają młodzi komornicy – bez zespołu pracowników, zmuszeni do samodzielnego wykonywania wszystkich czynności. Starsze kancelarie z większą liczbą spraw także odczuwają presję kosztową, bo wymagają dodatkowego zatrudnienia.

Paradoksem systemu jest mechanizm opłat i podatków: skuteczny komornik, który wyegzekwuje więcej środków, obciążany jest coraz wyższymi stawkami podatku obrotowego – nawet do 40%. W efekcie „system nie premiuje skuteczności, ale ją karze”, jak komentuje środowisko.

Rafał Fronczek wskazuje:

Mówiąc wprost: koszty prowadzenia działalności egzekucyjnej stale i drastycznie rosną, podczas gdy nasze przychody realnie maleją. Dlatego środowisko komornicze od lat domaga się zmian. Najwyższy czas wyciągnąć wnioski z sześciu lat funkcjonowania tej ustawy i naprawić to, co od początku było źle zaprojektowane.

Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada reformę obejmującą m.in. waloryzację opłat i rozproszenie spraw między kancelarie. Krajowa Rada Komornicza popiera zmiany, ale pełnomocnicy podkreślają, że podniesienie opłat bez powiązania ich z efektywnością nie rozwiąże problemu – konieczna jest cyfryzacja, sankcje wobec dłużników i motywacyjny system wynagradzania.

Jesteśmy przekonani, że obecna sytuacja wymaga nie tylko zmian punktowych, ale przede wszystkim pogłębionej, systemowej reformy – w szczególności w zakresie finansowania egzekucji.

– mówi Sławomir Szynalik, prezes KRK.

Źródło: R. Krupa-Dąbrowska, Komornicy domagają się podwyżek, Gazeta Prawna, 31.07.2025 r.; dostęp online: serwisy.gazetaprawna.pl [20.08.2025 r.].

Spadek liczby upadłości konsumenckich

W pierwszej połowie 2025 r. w Polsce ogłoszono niecałe 10 tys. upadłości konsumenckich to najniższy wynik od 2022 r. i wyraźny sygnał wyhamowania po rekordowym roku 2024. W samym czerwcu liczba ogłoszeń wyniosła 1 751, co oznacza wzrost o 5% względem czerwca ubiegłego roku. Eksperci wskazują jednak, że jeśli obecne tempo się utrzyma, rok 2025 może zakończyć się pierwszym od kilku lat spadkiem liczby upadłości w ujęciu rocznym.

Na tle tych danych szczególne znaczenie zyskują propozycje Ministerstwa Sprawiedliwości, które w lipcu przedstawiło projekt nowelizacji prawa upadłościowego. Przewiduje on m.in. przeniesienie nadzoru nad realizacją planu spłaty z sądu na wierzycieli, co ma zwiększyć ich wpływ na przebieg procedury. Kolejną zmianą ma być skrócenie okresu ujawniania informacji o upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych – z obecnych 10 lat do 3. Resort proponuje także automatyczne uprawomocnianie się postanowień o wykonaniu planu spłaty.

Jak zauważa autor analizy, „jeśli proponowane przepisy wejdą w życie, będą oznaczać rewolucję w warunkach oddłużania – i to zarówno dla dłużników, jak i wierzycieli”. Zmiany mogą bowiem przyspieszyć proces upadłościowy, a jednocześnie zwiększyć rolę wierzycieli w jego kontroli.

Źródło: M. Kisiel, Upadłości konsumenckie na spadkowej trajektorii, Bankier.pl, 7.08.2025 r., dostęp online: www.bankier.pl [21.08.2025 r.].